مصاحبه با حجت‌الله غنیمی‌فرد، از حواشی امضای قرارداد صادرات گاز به پاکستان شروع شد و تا فراز و فرود نوباکو پیش رفت.
قفل کشوی میزش را باز می‌کند. متن قطوری را بیرون می‌کشد. فقط اجازه می‌یابم جلد دفترچه را بخوانم و امضاهای صفحه آخر را ببینم. حالا مطمئن می‌شوم که قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان پس از ده سال مذاکره فرسایشی امضا شده است.
در پایان خوش و بش دوستانه با نماینده ایران در مذاکرات صادرات گاز، قرار مصاحبه می‌گذاریم. گفت‌وگو درباره مسائل مختلفی که در نهایت منجر به امضای قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان شد. پیش‌تر از این به هنگام حضور رئیس‌جمهور پاکستان در ایران و صدور بیانیه مشترک همکاری اقتصادی با رئیس‌جمهور ایران آن هم در بحبوحه انتخابات، با انتقاد از وعده دوباره امضای قرارداد صادرات گاز که طبق معمول نباید به نتیجه می‌رسید، نوشته بودم: «حالا اگر زمان‌بندی اعلام شده این بار درست از آب درآید، این قرارداد باید درست در کوران انتخابات امضا شود. افتادن این اتفاق سنگ محک خوبی است.» حالا شرط انصاف حکم می‌کند که امضای این قرارداد را به عنوان نقطه مثبت عملکرد دولت نهم در حوزه نفت ذکر کنیم چرا که نقد منصفانه اقتضا می‌کند در عین بیان ضعف‌ها، قوت‌ها را هم عرضه کنیم.
ماجرای صادرات گاز ایران به شبه‌قاره، مثنوی هفتاد من شده بود. گروه‌های مختلف مذاکره‌کننده از ایران، هند و پاکستان، روزهای زیادی را در پایتخت‌های سه کشور به شب رساندند. فرمول‌های ریاضی را که بوی گاز می‌داد، با دست پس زدند و با پا پیش کشیدند. هر بار زمان تازه‌ای را برای امضای قرارداد روی میز گذاشتند و موعد قرار نرسیده، ترجیح دادند مهمان فراموشی ذهنشان شوند. در ایران سه وزیر نفت عوض شد اما گاز ایران به شبه‌قاره نرسید.
سیدمحمدهادی نژادحسینیان پس از سال‌ها مذاکره بازنشسته شد و حجت‌الله غنیمی‌فرد پس از 18 سال نفت‌فروشی عزم گازفروشی کرد.
غنیمی‌فرد حالا معاون سرمایهگذاری شرکت ملی نفت ایران است و به عنوان کاندیدای جمهوری اسلامی برای به‌دست آوردن نخستین دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز در مسیر تهران - دوحه کار می‌کند.
هرچند با نیامدن هند، فلسفه «خط لوله صلح» بدون صادرات گاز به شبه‌قاره از بین رفته است اما غنیمی‌فرد ترجیح می‌دهد همچنان از آن واژه استفاده کند و امیدوار به بازگشت هند بماند. بر اساس قرارداد منعقده با پاکستان، هند هر زمان که بخواهد می‌تواند به پروژه ملحق شود و تا آن زمان و از 4 یا 5 سال دیگر، روزانه حداکثر 30 میلیون مترمکعب گاز ایران به پاکستان خواهد رسید.
مصاحبه با حجت‌الله غنیمی‌فرد، از حواشی امضای قرارداد صادرات گاز به پاکستان شروع شد و تا فراز و فرود نوباکو پیش رفت. درباره رابطه فروش گاز و واگذاری پروژه‌های نفتی و گاز با تأمین امنیت ملی بحث کردیم، پروژه‌های جدید سرمایهگذاری و طریقه انتشار اوراق مشارکت را مرور کردیم و جولان شرکت‌های چینی در صنعت نفت‌مان را زیر ذره‌بین گذاشتیم. غنیمی‌فرد آخرین وضعیت مجمع صادرکنندگان گاز را تشریح کرد و هنگامی که درباره رابطه نامزدی‌اش برای دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز و عقد قرارداد صادرات گاز به پاکستان مورد سؤال قرار گرفت، گفت: «طی دوران سی سالهای که به عنوان یک فرد کوچک سعی کردم در خدمت نظام باشم، هیچ سمتی را به عنوان پاداش کاری درنظر نگرفتم.»
آقای دکتر، اجازه بدهید از حرف و حدیث‌هایی که در مورد امضای قرارداد صادرات به پاکستان شکل گرفت، شروع کنیم. فعلاً از این بحث هم بگذریم که قرار بود این قرارداد سه‌جانبه ایران، پاکستان و هند باشد که نشد. راستش تا وقتی که شما این قرارداد را نشانم نداده بودید، باور نمی‌کردم این قرارداد واقعاً امضا شده باشد. سؤال واضحم این است که چرا هنگام امضای این قرارداد که چند روز پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری انجام شد عده‌ای گفتند این تفاهم‌نامه بوده نه قرارداد. حتی یادم هست در آن مقطع سخنگوی وزارت خارجه هم موضعی در این رابطه گرفت.
ابتدا اجازه بدهید علت تأخیر در امضای قرارداد را که به پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری موکول شد، توضیح دهم. قرار بود آقای عاصم‌حسین به عنوان رئیس هیأت پاکستانی اواسط اردیبهشت به تهران بیاید. درست در این زمان پدرخانم آقای عاصم‌حسین فوت کردند و اعلام شد به دلیل شرکت ایشان در مراسم، نمی‌توانند به ایران بیایند. ما هم گفتیم منتظر می‌مانیم. پس از یک هفته، پاکستانی‌ها رسماً اعلام کردند که آقای عاصم‌حسین به همراه رئیس‌جمهور جدید پاکستان به لیبی و آمریکا خواهند رفت ولی قول دادند پس از برگشت به همراه هیأت به ایران بیایند. پس از آن، هیأت به ایران آمد و براساس برنامه از پیش تعیین شده، رئیس‌جمهور پاکستان هم به فاصله دو روز وارد تهران شد. قرارداد صادرات گاز به پاکستان نهایی شده و حتی اجازه مقامات صاحب صلاحیت پاکستانی هم گرفته شده بود. یعنی پاکستانی‌ها مجوز کمیته همکاری‌های اقتصادی و هیأت دولت‌شان را گرفته بودند. از نقطه نظر حقوقی و قراردادی، بنا شد تا قرارداد نهایی شده در تهران، در خارج از ایران تبادل شود. بنابراین قرارداد در همان زمان سفر رئیس‌جمهور پاکستان به تهران، نهایی شد و فقط تبادل آن مانده بود که در ترکیه انجام شد.
در حقیقت می‌خواهید بگویید قرارداد در تهران نهایی و پاراف شد و در ترکیه به امضا رسید؟
اصطلاحی که ترجیح می‌دهم از آن استفاده کنم همان نهایی شدن قرارداد است. نهایی شدن از نقطه نظر قراردادی یعنی اینکه هیچ بندی از قرارداد در هیچ شرایطی مورد مذاکره مجدد یا مورد سؤال قرار نمی‌گیرد.
چرا مذاکره این قرارداد بیش از ده سال طول کشید؟
اجازه بدهید درباره قسمتی که خودم حضور داشتم، توضیح دهم. قبل از مذاکره برای صادرات گاز به پاکستان، مذاکره برای صادرات گاز به هند را داشتیم. خاطرم هست در جلسه‌ای در سال 1993 در خدمت وزیر وقت نفت، آقای مهندس آقازاده بودیم. حتی در آن زمان یادداشت تفاهمی امضا شد تا 5میلیارد مترمکعب در سال به هند گاز بفروشیم. قرار بود درباره تعیین مسیر آن بعداً مذاکره شود. بعد از آن در جریان مذاکرات نبودم. تا سالهای 76، 77 که در جریان مذاکره صادرات گاز به پاکستان وارد شدم.
خاطرم هست آن موقع شرکتی که قرار بود به پاکستان مشاوره بدهد، به تهران آمد و اعلام کرد پاکستانی‌ها به خاطر تفاهمی که برای خرید گاز از ترکمنستان و قزاقستان انجام داده‌اند، احتیاجی به گاز ایران ندارند.
همین‌طور است. همزمان شرکت دیگری سه مسیر آب‌های عمیق خلیج‌فارس، آب‌های نیمه‌عمیق سواحل پاکستان و خاک پاکستان را به عنوان مسیر صادرات گاز ایران به هند پیشنهاد کرد که به خط لوله صلح شهرت یافت و به تصویب رسید.
البته پس از 10 سال مذاکره و خروج هند از مذاکرات، دیگر نمی‌توان نام پروژه صادرات گاز به پاکستان را خط لوله صلح گذاشت چون واقعاً صلحی نیست. بین کدام دو طرف،گاز ما صلح برقرار کرده است؟ اما برایم جالب است بدانم چطور قرارداد صادرات گاز به پاکستان که در سه دولت معطل مانده بود، جمع شد. البته این مسئله به نظرم نقطه مثبت در کارنامه دولت نهم است. واقعیت این است که خودم هم باور نمی‌کردم که این قرارداد در آن مقطع امضا شود. راستش موضع‌گیری‌های خود شما در طول مذاکرات هم به تردیدهایم در خصوص امضای قرارداد افزوده بود. چرا که هر وقت شما می‌گفتید قرارداد در فلان زمان امضا می‌شود، خبری از آن نمی‌شد. حداقل 5، 6 بار از این خلف وعده‌ها را خودم در ذهنم دارم.
اجازه بدهید ابتدا در این مورد که گفتید نمی‌توانید نام خط لوله فعلی صادرات گاز ایران به پاکستان را خط لوله صلح بنامید،کمی توضیح دهم. اصطلاح خط لوله صلح مخفف کلمه انگلیسی peace است. این مخفف، بیان‌کننده خط لوله‌ای است که از آسیا می‌آید و حتی به اروپا می‌رود. در زبان انگلیسی سعی می‌شود اگر عبارتی را مخفف می‌کنند، آن هم معنی بدهد. در حقیقت اصطلاح صلح معنی فارسی این مخفف است. لذا اگر این اسم مانده است،به خاطر ترجمه قشنگ این خط لوله است و با توجه به اختلاف دو کشور هند و پاکستان هم بامسما جلوه می‌کند. هرچند این به آن معنا نیست که مبلغی برای صلح بین دو کشور از سوی کشور سوم پرداخت شود. لذا در مورد قسمت نخست بحث‌تان ترجیحم این است که نام خط لوله صلح را همچنان نگه داریم.
آخر صلح بین چه کسانی؟!
تا این لحظه کشور هندوستان نه تنها به صورت رسمی اعلام کناره‌گیری نکرده است، بلکه در بسیاری موارد که با مسئولان رسمی این کشور صحبت شده، آنان اعلام رسمی می‌کنند که امیدوارند به خط لوله بپیوندند. هندی‌ها حتی در روزهایی که این قرارداد رسمی را با پاکستانی‌ها امضا می‌کردیم، چنین موضع‌گیرای داشتند.
در مورد اینکه چرا این قرارداد علی‌رغم خلف وعده‌های قبلی نهایتاً به امضا رسید، توضیح ندادید.
هر زمان از من پرسیده شد که این قرارداد چه وقت امضا می‌شود، بنده زمان‌بندی را که طرفین مذاکره توافق می‌کردند، اعلام می‌کردم. به نظرم باید قبول کنیم که در یک مذاکره بین‌المللی مواردی هست که بدون توجه به سطح مذاکره‌کنندگان، توافقات باید در سطحی بالاتر مورد بررسی قرار گیرد. بالاخص در مورد قراردادی که دوره اجرای آن بین نسلی است، این مسئله قابل تأمل‌تر است. در مورد اعلام زمان‌ها برای امضای قرارداد آن چیزی که به گروه مذاکره‌کننده برمی‌گشت، به نظرم رعایت شد. اما آنچه که به مرحله بعد از مذاکرات و تأیید مقامات بالاتر برمی‌گشت، دیگر در اختیار مذاکره‌کنندگان دوطرف نبود.
بالاخره علت اصلی امضای قرارداد در این دوره را نگفتید.
یکی از علل مهمش این بود که همه راه‌های امکان انجام پروژه مجدداً مورد بررسی قرار گرفت و بهترین راه برای آن برگزیده شد.
علی‌رغم راه‌های متفاوت انجام پروژه، موضع رسمی وزارت نفت همواره این بوده که قرارداد باید سه‌جانبه بین ایران، هند و پاکستان امضا شود. چه شد که از این موضع عدول کردید؟
تأخیرهایی که از جانب هندوستان به وجود آمد که یا ناخواسته بود یا اگر خواسته بود، به دلیل موقعیت‌های تغییر یافته داخلی‌شان بود، باعث شد به این نتیجه برسیم که امضای دوطرفه می‌تواند قرارداد را به نتیجه برساند. من این نکته را مثبت می‌دانم که اگر در فرآیند مذکره احساس می‌شود تصمیمات اولیه امضای قرارداد نمی‌تواند با حضور طرف دیگر از مذاکره‌کنندگان به نتیجه برسد، تصمیم درست، دوطرفه کردن مذاکرات است.
می‌خواهم بدانم آیا دولت یا شخص رئیس‌جمهور یا حتی وزیر وقت نفت اصراری مبنی بر اینکه این مذاکرات زودتر به قرارداد برسد، داشته‌اند؟
به صراحت عرض می‌کنم که طی دورانی که بنده در مذاکره حضور داشتم، هیچ فردی در هیچ مقامی و در هیچ سطحی بنده را به عنوان رئیس هیأت مذاکره‌کننده برای امضا کردن یا نکردن قرارداد تحت فشار قرار نداد. وقتی روند مذاکرات به جایی رسید که طرف هندی در چند جلسه شرکت نکرد، به این نتیجه رسیدیم که امضای دو طرفه می‌تواند راه حل جدید باشد. البته هند را هم حذف نکردیم. مذاکرات با پاکستان طوری تمام شد که هر وقت طرف هندی خواست، بتواند وارد شود.
اتفاقاً یکی از ایراداتی که به مذاکره شما گرفته می‌شود، همین موضوع است. شما می‌گویید هند هر وقت بخواهد، می‌تواند وارد قرارداد شود. خب هند تا 4، 5 سال بعد که زمان اجرای سوم پروژه است، صبر می‌کند و شرایط بازار را ارزیابی می‌کند و بعد با دید بازتر انتخاب می‌کند. منتقدان معتقدند این‌گونه فرصت دادن به هندی‌ها درست نبود.
این نگاه برداشت دقیقی از پروژه نیست. ما در حال حاضر حدوداً 30 میلیون مترمکعب را برای صادرات به پاکستان در نظر گرفته‌ایم. (البته الان سهم پاکستان 5/21 میلیون مترمکعب است که براساس قرارداد می‌تواند تا 30 میلیون مترمکعب افزایش یابد). طبعاً این کشور برای همین ظرفیت در خط لوله سرمایهگذاری می‌کند. بنابراین اگر هند بخواهد 5 سال بعد وارد قرارداد شود، در همان جایی قرار دارد که امروز هست. این‌طور نیست که 5 سال بعد خط لوله‌ای برای هندی‌ها آماده باشد.
این به معنای نقض توافق امکان صدور گاز ایران به هند از خاک پاکستان نیست؟
خیر، به دلیل اینکه هر زمانی که با طرف هندی قرارداد ببندیم، مسیر گازمان از طریق زمین توسط پاکستان به ما داده خواهد شد و امنیتش هم برقرار می‌شود و همه مواردی که در قرارداد ذکر شده، تأمین می‌گردد.
در قرارداد صادرات گاز به پاکستان، آیا شما تعهد کرده‌اید که در صورت توافق گاز را در مرز هند تحویل دهید؟
هیچ ارتباطی از نقطه نظر قراردادی به هند ذکر نشده است. ما اختیاراتی را که برای صدور گاز به هند لازم داریم، از پاکستانی‌ها دریافت کرده‌ایم. چه هند در مرز ایران گاز را بخرد چه در مرز خودش باید در قرارداد جداگانه با هندی‌ها مشخص شود. ضمن اینکه فروش گاز به صورت حمل شده امر غیرمرسومی نیست.
به نظر می‌رسد به دلیل مسائل امنیتی پاکستان و اختلاف این کشور با هند، فروش گاز در مرز هند به ضرر ما خواهد بود.
با نظر شما به لحاظ تجاری مخالفم چرا که اگر این مسیر امن نباشد، برای خود پاکستان هم امن نیست. پاکستان به جهت نیازی که به برق دارد، مجبور است مسیر امنی برای خط لوله خودش انتخاب کند. شما مطمئن باشید اگر قرار باشد خط لوله‌ای هم برای حمل به هندوستان کشیده شود، قطعاً نزدیک به این خط لوله خواهد بود. بنابراین این‌طور نخواهد بود که امنیت برای یک خط برقرار باشد و برای خط دیگر برقرار نشود. ضمن اینکه در قرارداد ما با پاکستان هم آمده است که امنیت عبور خط لوله برای پاکستان هم باید تأمین شود. نکته دوم اینکه هزینه ترانزیت در داخل خاک پاکستان و هزینه‌های اجرایی به اضافه دوره استهلاک آن به قیمت فروش گاز به هند اضافه می‌شود.
اجازه بدهید بحثی را که به عنوان بحث درگوشی مطرح می‌شود، با شما درمیان بگذاریم. گروهی معتقدند اینکه شما به عنوان کاندیدای ایران برای دبیر کلی مجمع صادرکنندگان گاز معرفی شدید، مرتبط با اتمام مذاکرات با پاکستانی‌هاست. درست است؟
طی دوران 30 سالهای که به عنوان یک فرد کوچک سعی کردم در خدمت نظام باشم، هیچ سمتی را به عنوان پاداش برای کاری در نظر نگرفته‌ام. فرض کردم هر سمتی چه کوچک و چه بزرگ، فقط به عنوان وظیفه‌ای است که نظام به من سپرده است. البته می‌دانید چنین سمتی فقط به نظر ایران بستگی ندارد. اگر هم این اتفاق بیفتد، فکر نمی‌کنم به‌خاطر قرارداد خط لوله صلح باشد.
منتقدان می‌گویند چرا چنین قرارداد مهمی از لحاظ حقوقی باید تحت تأثیر قانون فرانسه باشد و چرا خارج از ایران امضا شود؟ به لحاظ ملی احساس خوبی به انسان دست نمی‌دهد.
خاطرتان باشد که بخش‌های مختلف قرارداد چه بخش مالی، چه فنی و چه حقوقی با نظر متخصصین مربوطه به تصمیم رسیده است. وقتی قرار بود قرارداد سه‌جانبه باشد، طرف پاکستانی و هنندی مدت زیادی اصرار داشتند که قرارداد تحت تأثیر قانون خریدار باشد. با درنظر گرفتن مشورت‌های بخش حقوقی و باتوجه به اینکه طرف خارجی پیشنهادات مختلفی در این موضوع داشت، این تصمیم گرفته شد.
آیا پیش از این قراردادی داشته‌ایم که براساس قوانین ایران مورد قضاوت قرار نگیرد؟
در مذاکرات صادرات گاز دیگری حضور نداشتم.
در فروش نفت که 16 سال حضور داشتید؟
در فروش نفت، زمان قراردادی اینقدر طولانی نیست.
آیا در همان قراردادهای کوتاه‌مدت فروش نفت قراردادی داشته‌ایم که براساس قوانین دیگر کشورها باشد؟
چون قرارداد فروش نفت چه به لحاظ مقدار، چه به لحاظ زمانی و چه به لحاظ مقدار با قراردادهای گاز فرق دارد ماهیتاً با هم فرق دارند.
شما جواب سؤالم را نمی‌دهید. پرسیدم چنین سابقه‌ای وجود داشته است یا خیر؟
چون نظر مسئولان حقوقی نفت در این زمینه اخذ شده و مغایرت قانونی هم ندارد لذا هیچ‌کار خلاف قانونی انجام نشده است. ضمن اینکه وقتی دو طرف قرارداد بلندمدت دارند به هر دلیل. . .
آقای دکتر ببخشید. شما به حاشیه می‌روید و پاسخم را نمی‌دهید. آیا شما قراردادی در بخش بین‌الملل داشته‌اید که مورد شمول قانون غیر از ایران باشد. جواب من یک کلمه است؟
بله، قراردادهای مختلفی بوده است. البته لزوماً این قراردادها به معنای خرید و فروش گاز یا نفت نیست. قراردادهایی نظیر تأمین مالی و غیره بوده که باز هم با اخذ نظر اداره حقوقی نفت انجام شده است.
آقای دکتر، این مسئله منافع ملی ما را به خطر نمی‌اندازد؟
قطعاً به خطر نمی‌اندازد. قطعاً حقوقدان‌هایی که مورد اعتماد وزارتخانه بزرگی مثل نفت هستند منافع مملکت را در نظر می‌گیرند. اصطلاحی در قراردادهای تجاری هست به نام قانون حاکم بر قرارداد. در این بند معمولاً قانونی را در نظر می‌گیرند که مشکلی برای هر دو طرف پیش نیاید.
اساس فرمول و مدل قیمت گاز صادراتی به پاکستان برای هر میلیون BTU و ارزش حرارتی با نفت دلاری حدود هفت دلار و نفت 70 دلاری حدود 914 دلار و با نفت 100 دلاری حدود 13 دلار است. شما این ارقام را تأیید می‌کنید؟
حدوداً همین‌طور است.
ایران دو گروه مذاکره‌کننده برای این قرارداد داشت. مسئول یک تیم آقای نژادحسینیان بودند و در زمانی هم جنابعالی. آقای نژادحسینیان چندین بار اعلام کرده‌اند که تخفیف زیادی برای پاکستانی‌ها در نظر گرفته‌اند. می‌خواهم بدانم بین آخرین فرمولی که تیم قبلی پیشنهاد کرده بود تا فرمول قرارداد چه نسبتی وجود دارد؟
این برداشت که دو تیم مذاکره‌کننده با دو هدف متفاوت مذکرات را پیش برده‌اند درست نیست الا فرمولی که در قرارداد به تصویب رسید در هیچ زمان ازمذاکرات هیچ فرمولی توسط طرفین مذاکره مورد قبول واقع نشد. آیا زمانی که گروه قبل مذاکرات را انجام می‌داد با فرمولی که مورد قبول طرف مقابل باشد از جلسه خارج شده است.
به هر حال فرمولی مطرح شده بود؟
اگر فرمولی مطرح می‌شود ولی پذیرفته نمی‌شود، پس فرمولی وجود ندارد. این نه به معنای نقص گروه قبلی است بلکه قسمتی از مذاکره این است که طرفین پیشنهاداتی را مطرح می‌کنند و برای اصلاح آن باید زمان بگذرد.
در مورد عملکردتان کمی ابهام وجود دارد. به این دلیل که شما در مقطعی (سه، چهار ماه قبل از امضای قرارداد) اعلام کردید که بهترین فرمول را در حال حاضر داریم. بعد از چند هفته خود شما تقاضای تجدیدنظر در فرمول را ارائه کردید.
در تجارت کالاهای استراتژیکی مثل نفت و گاز، بیان قیمتی مناسب در یک تاریخ، نباید ایستا مورد توجه قرار گیرد. یعنی اگر زمانی کسی اعلام کرد که این قیمت مناسب است، نمی‌توان آن مصاحبه را برای همه زمان‌ها مورد استناد قرار داد. خاطرتان باشد وقتی قراردادی را با یک فرمولی امضا می‌کنیم باید ببینیم این فرمول با چه پیش‌فرض‌هایی، چه شرایطی و چه آینده‌نگری‌هایی مورد تفاهم قرار گرفته است. بنده از شما سؤال می‌کنم آیا هیچ موقع در مذاکرات می‌بینید که فرمولی همراه با زمان‌بندی اصلاح آن و همراه با اصلاحاتی که در خود فرمول می‌تواند به صورت مقطعی انجام شود مطرح شده باشد که شما مقایسه کنید.
اصلاحات مقطعی فرمول دیگر چه صیغه‌ای است؟
وقتی شما مرور قیمت را در قراردادی می‌گذارید، می‌توان هر چند سال یک بار قیمت را مورد بررسی قرار داد. اما در این قرارداد گفته شده که یک سال قبل از شروع عملی قرارداد، دو طرف درباره فرمول دوباره مذاکره می‌کنند و مورد بعد اینکه اگر مرور بر قیمت می‌شود، قیمت نهایی پیدا شده از مذاکره طرفین یا داوری نباید کمتر از معادل قیمت میانگین وزنی صادرات گاز ایران به سایر مقاصد باشد. پس مطمئن باشید که منافع کشور در حد تام در نظر گرفته شده است.
آقای دکتر، شما میانگین وزنی صادرات گاز ایران به سایر نقاط را ملاک مرور قیمت قرار داده‌اید. آن وقت رفته‌اید قرارداد را در کشور خریدار ایران یعنی ترکیه امضا کرده‌اید. اگر ترکیه هم خواهان کاهش قیمت باشد بالطبع شما مورد چانه‌زنی در قرارداد صادرات گاز به پاکستان قرار خواهید گرفت. فکر نمی‌کنید استراتژی درستی انتخاب نکرده‌اید؟
شرایط هر قرارداد با قرارداد دیگر فرق دارد. در قرارداد ترکیه مشخص شده است که دو طرف در چه مقاطعی می‌توانند مرور قیمت داشته باشند. توجه داشته باشید که هرگونه تغییر قیمتی کمتر از میانگین قیمتی نخواهد بود که به جاهای دیگر صادر می‌کنیم.
ایراد دیگری که به قرارداد صادرات گاز به پاکستان گرفته می‌شود این است که وقتی روی قیمت بحث می‌کنیم معیارمان میلیو بی. تی. یو ارزش حرارتی است اما وقتی روی میزان صادرات صحبت می‌کنیم معیارمان در قرارداد متر مکعب است . به زبان ساده‌تر اینکه، ممکن است محصولات باارزشی نظیر اتان و متان در گاز صادراتی باشد که قیمت آن لحاظ نشود.
اول اینکه استانداردهای مورد قبول بین‌المللی برای تبدیل این واحدها وجود دارد. دوم اینکه همه مواد درون گاز صادراتی مورد محاسبه قیمتی قرار می‌گیرد. اتفاقاً ما به جهت محاسبه دقیق این دو معیار را در نظر گرفته‌ایم.
آقای غنیمی‌فرد با وضعیتی که در توسعه پروژه‌های پارس جنوبی داریم فکر می‌کنید چهار سال بعد واقعاً گازی برای صادرات داشته باشیم.
شاید شما برداشت کنید که می‌خواهم به حاشیه بروم. اما دقت کنید که در مذاکرات قراردادی، بخش‌های تخصصی باید نظر بدهند. ما از مدیریت برنامه‌ریزی شرکت ملی نفت ایران پاسخ رسمی و قطعی داریم که زمان‌بندی این قرارداد برای تولید و تحویل گاز برای ایران میسور است.
گاز صادراتی به پاکستان از کدام فازها تامین می‌شود؟
به جز فازهایی که برای LNG در نظر گرفته‌ایم از فازهای پارس جنوبی تأمین می‌شود.
اما در حال حاضر هر ساله مصرف داخلی گاز افزایش می‌یابد. از طرفی سرعت توسعه فازها، سرعت مطلوبی نیست . با این وضعیت مشکلی نداریم؟!
پیش‌بینی شما برای پنج سال بعد هم همین قدر بدبینانه است.
الزاماً خیر. اما بنده از شرایط حال و گذشته صحبت می‌کنم.
پس اینقدر نگران نباشید. قرارداد ما برای آینده است.
آقای دکتر، مصاحبه اخیرتان را که می‌خواندم، احساس کردم ک
